Ιωάννης Βαρθαλίτης

Στο μυαλό του ποιητή

Εμπειρίες, βιώματα, σκέψεις και αφιερώματα του ποιητή, πλεγμένα με λέξεις και στίχους. Εικόνες από μία άλλη Ελλάδα• μία Ελλάδα της κατοχής, του Παγκοσμίου Πολέμου, της Χούντας, καθώς και προβλήματα που άπτονταν της καθημερινότητας του τότε και του σήμερα.

Βιωματικά

Σύρα – Ο Τελευταίος Βράχος Σου

Για κάθε σου βραχώδη ακρογιαλιά,

για τον τελευταίο βράχο σου

που τον χτυπάει το κύμα,

για τη κάθε σου κορυφή ή αμμουδιά,

για κάθε άγρια αετοφωλιά,

θα γράψω ένα ποίημα.

~

Κάτι μου λέει μέσα μου,

για εσέ γλυκιά Πατρίδα,

πως είσαι η πιο όμορφη

απ’ όλες όσες είδα.

Γι’ αυτό ζηλέψανε πολλοί,

τη χάρη που σου δώσανε,

και γύρω-γύρω πέσανε

και σε περικυκλώσανε.

~

Εσύ είσαι η πιο όμορφη,

μου αρέσει ο κάθε βράχος,

και με γεμίζει με χαρά,

σαν περπατώ μονάχος.

Μόλις αντικρίζω τα βουνά σου,

αμέσως φεύγει γρήγορα,

από μέσα μου το άγχος.

~

Όταν αντικρίζω τη κάνανε εκεί,

οι γονείς μας για να ζήσουνε,

κυλώντας πέτρες προσπαθήσανε,

το χώμα να κρατήσουνε,

και άλλα πολλά παράξενα.

Σκληρούς αγώνες Σύρα μου,

για να μη σε εγκαταλείψουνε.

~

Και άλλα πολλά παράξενα,

αλλά πολιτισμένα,

έδειξε και εδίδαξε,

η πατρίδα μου σε ‘μένα.

Γράμματα και διδάγματα,

που μείνανε γραμμένα,

οι πέτρες και το χώμα σου,

ας είναι ευλογημένα.

~

Είσαι γλυκιά και σ’ αγαπώ,

το λέω κι επιμένω,

μου μοιάζει το τοπίο αυτό,

το πιο αγαπημένο.

Τοπίο που μένει αξέχαστο,

και πολυμαγεμένο.

1987

(Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος: Αρ.Κατ. – 2947
29 Οκτωβρίου 1992 – Ιωάννης Γ. Βαρθαλίτης)

Αφιερώματα

Οι Γερανοί του Ιβύκου (Οι μάρτυρες)

(Διασκευή από την αρχαιότητα)

Δυστυχώς συνέβαιναν,

από των αιώνων τα βάθη,

ο άνθρωπος• το ζώο το λογικό,

διέπραττε εγκλήματα και λάθη.

~

«Αγαπημένα μου πουλιά» είπε ο Ίβυκος,

με απελπισία στα στήθια,

από εσάς στην ερημιά,

ζητώ κάποια βοήθεια.

~

Ο καλλιτέχνης Ίβυκος ως μουσικός,

να παίξει πήγαινε στην αρχαία Επίδαυρο,

σε κάποια χορωδία,

εις βάρος του διεπράχθη, μια φοβερή ληστεία.

~

Οι δυο ληστές για το κακό,

αμέσως εσυμφώνησαν,

και τον Ίβυκο άγρια,

στο δρόμο εδολοφόνησαν.

~

Η χορωδία άργησε,

ο κόσμος επερίμενε, ο Ίβυκος δεν εφάνει,

χτυπημένος από τους ληστές,

είχε ο φτωχός πεθάνει.

~

Μα ας το σκεφτεί ο άνθρωπος,

που φθάνει στο απροχώρητο,

ότι ποτέ το έγκλημα δε μένει ατιμώρητο,

και μένει ασυγχώρητο.

~

Με τους παρακολουθούντες εις το θέατρον,

ιδού η ειρωνεία, ήταν και οι διαπράξαντες,

του Ίβυκου την άγρια αυτή δολοφονία,

κοιτάζοντας ειρωνικά όλων την αγωνία.

~

«Τιμόθεε, Τιμόθεε» είπε ο ένας εξ αυτών,

«εδώ πετούν οι Γερανοί,

οι σύντροφοι του Ιβύκου,

όσο για μας επέσαμε, εις τη φωλιά του λύκου».

~

Οι δολοφόνοι συνελήφθησαν,

ομολόγησαν αδίστακτα αυτό το έγκλημα τους,

θρηνώντας για τα χάλια τους,

είδανε όμως να κυλούν, στο χώμα τα κεφάλια τους.

~

Η εκτέλεση τους ήταν γρήγορη,

επροχωρούσαν κλαίγοντας, εχάσανε το θάρρος,

και απάλλαξε το σώμα τους,

της κεφαλής το βάρος.

(Σκέψεις…)

1992

(Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος: Αρ.Κατ. – 2947
29 Οκτωβρίου 1992 – Ιωάννης Γ. Βαρθαλίτης)

Του 21 οι Ήρωες

Του ’21 οι Ήρωες,

όλοι έχουν πεθάνει,

με έναν γκρα στα χέρια τους,

και ένα γιαταγάνι.

~

Το τόπο αυτό ελευθερώσανε,

έδιωξαν τους πασάδες,

μα πάλι απ’ το εξωτερικό,

μας φέραν βασιλιάδες.

~

Τον Όθωνα εφέρανε,

και την κυρ’ Αμαλία,

παιδιά γαλαζοαίματα,

από την Βαυαρία.

~

Είχανε φίδια άτιμα,

που λέει κάποιος μύθος,

με έχθρα εξουσίαζαν,

το πεινασμένο πλήθος.

~

Τους Ήρωες αρπάξανε,

σα να ήτανε ληστές,

στα σίδερα ερίξανε,

τους ελευθερωτές.

~

Το ’21 έγραψε λαμπρές,

χρυσές σελίδες,

μα οι μεγιστάνες έστησαν,

στους Ήρωες παγίδες.

~

Στις εξορίες τους έστειλαν,

τους πήγαν φυλακή,

έτσι ξανά θεριέψανε,

στο τόπο αυτό οι κακοί.

~

Η Αμαλία, ο Όθωνας,

γυρνούσαν με καμάρι,

τους Ήρωες και τους αγωνιστές,

ο χαμός τους είχε πάρει.

~

Οι Ήρωες στις φυλακές,

εσάπιζαν από την ασιτία,

οι άρπαγες απολαμβάνανε,

την ανεξαρτησία.

~

Οι βασιλείς και οι ακόλουθοι,

με μπότες και μαστίγια,

στους ελευθερωτές εφέρθηκαν,

σα να ‘ταν υποζύγια.

~

Αυτοί οι γαλαζοαίματοι,

ήρθανε και λερώσανε,

το τόπο που με το αίμα τους,

άλλοι ελευθερώσανε.

~

Φωνάξανε εισαγγελείς,

προέδρους και μαρτύρους,

για να δικάσουν Ήρωες,

πολύ μεγάλου κύρους.

~

Μετά την απελευθέρωση,

τέτοια πολλά συμβαίνανε,

και οι μεγάλοι Ήρωες,

όλοι άδοξα πεθαίνανε.

~

Μετά από 40 χρόνια,

δέησε να δικαιωθούνε,

οι μεγάλοι ελευθερωτές,

δικαίως να δοξασθούνε.

~

Μεγάλοι του γένους,

της καρδιάς των Ελλήνων γραμμένοι,

από τα κόκαλα σας βγαλμένη,

είναι η λευτεριά η δοξασμένη.

~

Μετά θάνατο γίνονται,

ανδριάντες, αναγνωρίσεις και δάφνες πολλές,

των ανθρώπων οι ιδέες,

ξεπλυμένες, κακές και θολές.

~

Οι Σερσέτης και Πολυζωίδης,

οι δικαστές που κάλεσαν οι γύπες,

για να δικάσουνε τους Ήρωες,

της δόξας και της λευτεριάς,

εκρύβανε στο στήθος τους,

τη φλόγα ελληνικής καρδιάς,

τη φλόγα της παλικαριάς.

~

Σερσέτης και Πολυζωίδης,

δυο παλικάρια με καρδιά,

δε δέχτηκαν να φορτωθούνε,

του έθνους μια κατάρα βαριά.

Μάρτιος 1991

(Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος: Αρ.Κατ. – 2947
29 Οκτωβρίου 1992 – Ιωάννης Γ. Βαρθαλίτης)

Ύμνος Προς τους Ήρωες του Πολυτεχνείου

Ήρθαμε για προσκύνημα,

σε τόπο Ιερό,

ένδοξο Πολυτεχνείο,

θα μείνεις πάντα λαμπερό.

~

Οι δάφνες και τα στέφανα,

πάντα θα σε στολίζουν,

στις επόμενες γενεές,

το δρόμο θα φωτίζουν.

~

Της μαύρης χούντας θύματα,

δίχως σπαθιά και ξίφη,

τα τανκς αντιμετώπισαν,

με τα γυμνά τους στήθη.

~

Πολύ σκληρά παλέψατε,

το λυσσαλέο τέρας,

τη πιο ιερά αποστολή,

εφέρατε εις πέρας.

~

Όλοι, νεκροί και ζωντανοί,

του ένδοξου αγώνα,

λαμπάδες που φεγγοβολούν,

τον εικοστό αιώνα.

~

Αυτό το φως της λευτεριάς,

έργο είναι δικό σας,

αντάξιο προσκύνημα,

ταιριάζει στο βωμό σας.

~

Σ’ αυτές τις σκάλες,

που στον ήλιο γυαλίζουν,

πληγωμένων παιδιών,

οι πληγές αναβλύζουν.

~

Θυσία λαμπρή και ένδοξη,

χώρος Αγίας θυσίας,

ευθέως μεταβάλλεται,

τόπος κοινής λατρείας.

~

Της χούντας έργο θλιβερό,

αισχρή δολοφονία,

τις πράξεις και τα έργα τους,

ας κρίνει η κοινωνία.

~

Κρεμάλα ετοιμάσετε,

για όλους τους προδότες,

φασίστες του Χιτλερισμού,

που δε φορούσαν μπότες.

~

Πολυτεχνείο αθάνατο,

δόξα στους ήρωες σου,

φωτίζεις την Ελλάδα,

με τις ανταυγιές σου.

~

Θα μείνεις για πάντα φωτεινό,

στη θαμπή κοινωνία,

θα μείνεις ωραίο στολίδι,

και τόπος λατρείας.

~

Μανούλες με μαύρα,

και δάκρυ ποτίζουν,

τις σκάλες που όλοι,

με άνθη στολίζουν.

~

Της χούντας το έργο,

χυδαίο και αισχρό,

βωμός και σφαγείο,

αθώων παιδιών.

~

Το έργο των προδοτών,

γελοίο και αισχρό,

σ’ ένα σφαγείο μετέτρεψαν,

τον ιερό τόπο αυτό.

(Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος: Αρ.Κατ. – 1461
24 Φεβρουαρίου 1982 – Ιωάννης Γ. Βαρθαλίτης)

Άλλα Ποιήματα

Φουρτούνα

Λυσσομανάει ο βοριάς,

τα κύματα σηκώνονται βουνά,

κάποιο λιμάνι σωτηρίας,

δε φαίνεται από πουθενά.

Δύσκολος δρόμος δίχως ελπίδα,

πώς θα γυρίσουμε ξανά;

Ώ! Τι χαρά να αντικρίσεις,

κάποια ξηρά, κάποια βουνά.

~

Σπάσαν’ του πλοίου τα κατάρτια,

η καμινάδα σα με μαχαίρι έχει κοπεί,

τα συρματόσχοινα σφυρίζουν,

τα κύματα δε κάνουν διακοπή.

Νερά και αφροί μας εσκεπάζουν,

που η γεύση τους είναι πικρή,

πως νοσταλγούσα να πατήσω,

κάποια ξηρά, όσο μικρή.

~

Κάποτε αρχίζει να κοπάζει.

Μετ' από τρεις μέρες και τρεις νύχτες,

γίνεται κάποια διακοπή,

είχε το πλοίο μας κινδυνέψει,

δύο• στη μέση να κοπεί.

Γήπεδο το κατάστρωμα του πλοίου,

όλα έχουνε παρασυρθεί,

τα ξάρτια, τα σχοινιά είχαν κοπεί.

~

Κάποτε φάνηκε μια ξέρα,

διακρίναμε κάποια ξηρά,

ήταν ο τόπος που πηγαίναμε,

πλημυρισμένοι τότε από χαρά.

Μπήκαμε μέσα στο λιμάνι,

με ένα πλοίο γεμάτο φθορά,

γλυτώσαμε όμως εμείς,

μας είδε η τύχη και αυτή τη φορά.

~

Η χαρά στο ξένο λιμάνι,

δε κράτησε τόσο πολύ,

για επισκευή θα πάμε το πλοίο,

μας ήρθε καινούρια εντολή.

Το ξεφόρτωμα αρχίζει ταχέως,

το φορτίο του είναι πολύ,

σκέφτομαι τα νέα ταξίδια,

σε δύση και ανατολή.

~

Λιμάνια θα βρούμε χιλιάδες,

φουρτούνες, μπουνάτσες και κύματα,

στο πλοίο ταξιδεύουν μαζί μας,

φόβοι και μεγάλα προβλήματα.

Μαζί μας, συμπλέουν στο σκάφος,

γέλια, χαρές και αμαρτήματα,

του πελάγους οι σκοτούρες,

μου έχουν γίνει μεγάλα μαθήματα.

Δεκέμβρης 1991

(Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος: Αρ.Κατ. – 2925
27 Οκτωβρίου 1992 – Ιωάννης Γ. Βαρθαλίτης)

Χιόνι

Πολλές φορές το ωραίο χιόνι,

είναι ένα σάβανο λευκό,

σκεπάζει όρη και πεδιάδες,

που σε πολλούς κάνει κακό.

~

Το χιόνι είναι ευτυχία,

ποτίζει κάμπους και βουνά,

δίχως νερό στο κόσμο μας,

τίποτα δεν ζει• και πουθενά.

~

Όμως σκεπάζοντας τα πάντα,

τα παίρνει όλα στην αγκαλιά του,

ο άνθρωπος απελπισμένος,

βλέπει την άγρια ομορφιά του.

~

Είναι παγίδα του θανάτου,

το χιόνι όταν επιτεθεί,

κάνει αγώνα το κάθε πλάσμα,

από αυτό για να σωθεί.

~

Κάτω από το άσπρο πέπλο,

βρίσκουν το θάνατο χιλιάδες,

από παγίδες που τις κρύβει,

ως τις φοβερές χιονοστιβάδες.

~

Τα βόρεια μέρη υποφέρουν,

από τον εφιάλτη το λευκό,

που προξενεί στο πέρασμα του,

κάθε λογής και οργής κακό.

~

Αυτή η βροχούλα η παγωμένη,

σαν είναι λίγη, είναι ωραία,

όταν είναι πολύ, είν’ οργή θεού,

γιατί εξελίσσεται μοιραία.

~

Είσαι ωραίο και σε αγαπάμε,

μας φέρνεις όμως συμφορές,

όταν θα ‘ρθεις σα καταιγίδα•

σε είδαμε άγριο πολλές φορές.

~

Γιατί τα πάντα τα σκεπάζεις,

με το λευκό σου το σεντόνι,

όποια ζωή απομονώσεις,

κάτω από ‘σένα, δε γλυτώνει.

~

Κατά καιρούς έχουμε ακούσει,

λευκές θλιμμένες ιστορίες,

κι ένα σωρό για σάβανα λευκά,

διαβάζαμε χιλιάδες μαρτυρίες.

~

Χιόνι σε βλέπω και τρομάζω,

φόβο μου φέρνεις και σκοτούρα,

τα όσα άκουσα για σένα,

γυρίζουν στο μυαλό μου σα τη σβούρα.

~

Λευκό χιονάκι ευλογημένο,

σε κατηγόρησα πολύ,

απ’ όσα άκουσα και είδα,

κουράζεις του ανθρώπους πολύ.

Δεκέμβριος 1991

(Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος: Αρ.Κατ. – 2925
27 Οκτωβρίου 1992 – Ιωάννης Γ. Βαρθαλίτης)

Αυτό είναι ένα μικρό δείγμα από κατοχυρωμένα ποιήματα, διαλεγμένα από τον ίδιο τον ποιητή ή την οικογένεια του.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΑΡΘΑΛΙΤΗΣ

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

ΠΟΙΗΜΑΤΑ

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Στο μυαλό του ποιητή

Ποιήματα